براي شرق
گزافه گويی علمي، عقب ماندگی اجتماعي
اگر جامعه امروز ايران دچار چنين هرج و مرج سياسي نبود در آنصورت بيانيه اخير انجمن فيزيک ايران درباره توسعه علوم هسته ای کشور مي بايست مورد تشويق و تقدير مردم و حتي سياستمداران قرار مي گرفت. اين اولين نمونه درخشان قاطعيت گروهي از دانشمندان ايراني (و نه همه آنها) در زدودن افتخارات کاذبی است که ساليان درازی است به لطايف الحيل به بدنه نحيف علمی ايران چسبانده شده و مي شوند و راه توسعه واقعي کشور را مسدود مي کنند. واقعگويي اين انجمن که سياستگذاران را مسئول عقب ماندگي اجتماعي کشور و ايجاد توهم پيشرفت علمي قلمداد مي کند موضوعي است که شواهد بيشماری برای آن وجود دارد. دانش آموزاني که يکشبه به مدارج عالي دانشگاهي ارتقاء مي يابند، موفق به شکافت اتم مي شوند و از بزرگترين دانشگاه های جهان دعوتنامه برای تدريس دريافت مي کنند و همه در حالي است که هنوز رياضيات دبيرستاني را کامل نخوانده اند، دانشگاهياني که مردان و زنان علمي قرن مي شوند ولي پيش از اعلام مقامشان، وجهي برای جنس و شکل مدال يادبود خود به همان شرکتي مي پردازند که قبلا مقام علمي را به آنها فروخته است، نظريه هايي که بدون آنکه اثبات شده باشند در تيراژ بسيار منتشر مي شوند و در موزه ها جای مي گيرند و بسياری ديگر، نمونه هايي از توهمات علمي است که بدون پشتوانه سياسي هرگز قادر به ارائه شدن نمي بودند و از بد حادثه سوابق همه آنها را به راحتي مي توان در روزنامه های رسمي کشور يافت.
چهار سال پيش وقتي گزارش توسعه انساني ايران توسط سازمان برنامه و بودجه و سازمان ملل منتشر شد درگيري هاي سياسي چنان سايه خود را بر همه امور داخلي و خارجي كشور گسترده بود كه اين گزارش و بسياري ديگر از چنين گزارشاتي راهي جزمخزن كتابخانه ها نيافتند و اگر از رهگذر اين گزارش هراسي به دل كساني افتاد دستكم آنها گروه از دانشگاهياني بودند كه دستي در تصميم گيري براي توسعه نداشتند و اكنون كه بيانيه انجمن فيزيك ايران منتشر شده مي توان دريافت كه سهل انگاري در حفظ منافع ملي و گسترش منازعات سياسي به حركت هاي خياباني چگونه در يك ربع قرن گذشته توسعه همه جانبه كشور را به ورطه نابودي كشانده است و اكنون جز به استهزا به هيچ زبان ديگري نمي توان از توسعه سخن گفت. احساس شديد عقب افتادگي و نياز به موفقيت هاي مقطعي، اتفاقي كه روند توسعه را اساسأ متوقف كرده است، امروز گريبانگير جامعه ايران شده است.
چهارسال پيش گزارش توسعه انساني ايران اعلام كرده بود كه در مقايسه 26 استان ايران در سال 1365 فاصله ثروتمندترين استان يعني تهران تا فقيرترين استان يعني سيستان و بلوچستان سه ونيم (5/3) برابر بوده، به عبارت دقيقتر همه آنهايي كه در استان سيستان و بلوچستان زندگي مي كردند سه و نيم برابر فقير تر از ساكنان شهر تهران و حومه آن بوده اند. اكنون كه در شهر تهران به گفته معاون خدمات شهري شهرداري براي جلوگيري از سرقت سطل هاي زباله قرار است آنها را به زمين جوش بدهند تكليف فقر در استان سيستان و بلوچستان مشخص تر مي شود(1)( مگر اينكه در مورد سطل هاي زباله قائل به ارزش هنري باشيم تا بتوان سرقت آنها را موجه دانست). در همين گزارش، از جنبه شاخص توسعه يافتگي انساني، هر استان واجد رتبه اي شده و استان قم از اين نظر پس از تهران در مقام دوم قرار گرفته است. اما در حاليكه سايت جامع اطلاع رساني شهر قم از تغيير محل سكونت گروهي از ساكنان اين شهر و اقامت آنها در آرامگاه هاي خانوادگي و زندگي با عائله در گورستان ها خبر مي دهد و به شهادت فيلمي كه از آنها تهيه شده وقوع اين امر ناشي از فقر خانواده ها بوده مي توان شاخص توسعه يافتگي انساني را در استانهايي که در مقام های بعد از قم قرار گرفته اند حدس زد. گزارش مي گويد دسترسي شهروندان به آب سالم از جمله شاخص های توسعه يافتگي در هر کشور بشمار مي رود اما بدترين وضعيت در دسترسي به آب سالم مربوط به استان گيلان يعني پر آب ترين استان کشور است. مي توان تصور کرد که در حاليکه گيلان دچار مشکل آب آشاميدني است ناگزير ساير استان های بي آب کشور در چه مراتبي هستند. مشاور استاندار خوزستان در امور بانوان مي گويد هديه دادن دختران جوان به اقوام و طوايف در اين استان رواج يافته است (2) و اين در حاليست كه در گزارش توسعه انساني استان خوزستان بعد از تهران دومين استاني بوده كه جمعيت آن دچار فقر كمتري بوده اند و 60 درصد زنان بزرگسالش سواد خواندن و نوشتن داشته اند. و اين زنجيره در حالي امروز به ادعاي دراختيار داشتن فن آوري هاي هسته اي مي رسد كه به گفته معاون پژوهشي وزارت علوم، پيش از آن، رشته مهندسي هسته اي در دانشگاه صنعتي شريف به تعطيلي كشيده شده است.
در زمانه ای که به مدد رسانه های الکترونيکي مي توان ميزان توليد علم و حرکت توسعه ای هر کشوری را بسادگي اندازه گرفت و جايگاه کشورهای توليد کننده علم را مشخص کرد، و در همان حال محل دقيق و ظرفيت مخازن نفت و سفره های آب زيرزميني را با تصاوير ماهواره ای تعيين کرد، باز کردن گره مشکلات سياسي در خيابان نشانه ای واضحي از توسعه نيافتگي است. سياستمدارانی که در تقويم سالانه کشور هفته ای را به نام پژوهش مي گنجانند بجزاعلام اسامي پژوهشگران واهدای جايزه به آنها مي توانند از ثمره تحقيقاتشان نيز استفاده کنند. هيچ اگر نباشد دستکم منبعد زمان کمتری را برای دشمن يابي تلف مي کنند.
گزافه گويي در توانايي ها و فرياد کردن در نقل هر موضوع از شگردهايي است که استادان فن شاهنامه خواني سالياني دراز از آن سود جسته اند تا به مدد ادبيات حماسي ايران مردان و زنان را در حفظ حريم وطن به غيرتمداری تشويق کنند چنانکه تعزيه خوانان بزرگ نيز به مدد ادبيات ديني غيرت ديني مخاطبانشان را زنده نگه مي دارند. اما اينکه غيرتمندی مخاطبان را چنان به جوش آورند که از پس هر مجلس شاهنامه خواني و تعزيه، اسب سوارانی با شمشير راهي خيابان شوند تا انتقامي از نااهلان داستان بگيرند چيزی از مخاطبان را برای نمايش بعدی باقي نمي گذارد.
پانوشت ها:
(1) روزنامه شرق، 30/7/82 ، صفحه 18
(2) روزنامه شرق، 4/8/82، صفحه 18
گزافه گويی علمي، عقب ماندگی اجتماعي
اگر جامعه امروز ايران دچار چنين هرج و مرج سياسي نبود در آنصورت بيانيه اخير انجمن فيزيک ايران درباره توسعه علوم هسته ای کشور مي بايست مورد تشويق و تقدير مردم و حتي سياستمداران قرار مي گرفت. اين اولين نمونه درخشان قاطعيت گروهي از دانشمندان ايراني (و نه همه آنها) در زدودن افتخارات کاذبی است که ساليان درازی است به لطايف الحيل به بدنه نحيف علمی ايران چسبانده شده و مي شوند و راه توسعه واقعي کشور را مسدود مي کنند. واقعگويي اين انجمن که سياستگذاران را مسئول عقب ماندگي اجتماعي کشور و ايجاد توهم پيشرفت علمي قلمداد مي کند موضوعي است که شواهد بيشماری برای آن وجود دارد. دانش آموزاني که يکشبه به مدارج عالي دانشگاهي ارتقاء مي يابند، موفق به شکافت اتم مي شوند و از بزرگترين دانشگاه های جهان دعوتنامه برای تدريس دريافت مي کنند و همه در حالي است که هنوز رياضيات دبيرستاني را کامل نخوانده اند، دانشگاهياني که مردان و زنان علمي قرن مي شوند ولي پيش از اعلام مقامشان، وجهي برای جنس و شکل مدال يادبود خود به همان شرکتي مي پردازند که قبلا مقام علمي را به آنها فروخته است، نظريه هايي که بدون آنکه اثبات شده باشند در تيراژ بسيار منتشر مي شوند و در موزه ها جای مي گيرند و بسياری ديگر، نمونه هايي از توهمات علمي است که بدون پشتوانه سياسي هرگز قادر به ارائه شدن نمي بودند و از بد حادثه سوابق همه آنها را به راحتي مي توان در روزنامه های رسمي کشور يافت.
چهار سال پيش وقتي گزارش توسعه انساني ايران توسط سازمان برنامه و بودجه و سازمان ملل منتشر شد درگيري هاي سياسي چنان سايه خود را بر همه امور داخلي و خارجي كشور گسترده بود كه اين گزارش و بسياري ديگر از چنين گزارشاتي راهي جزمخزن كتابخانه ها نيافتند و اگر از رهگذر اين گزارش هراسي به دل كساني افتاد دستكم آنها گروه از دانشگاهياني بودند كه دستي در تصميم گيري براي توسعه نداشتند و اكنون كه بيانيه انجمن فيزيك ايران منتشر شده مي توان دريافت كه سهل انگاري در حفظ منافع ملي و گسترش منازعات سياسي به حركت هاي خياباني چگونه در يك ربع قرن گذشته توسعه همه جانبه كشور را به ورطه نابودي كشانده است و اكنون جز به استهزا به هيچ زبان ديگري نمي توان از توسعه سخن گفت. احساس شديد عقب افتادگي و نياز به موفقيت هاي مقطعي، اتفاقي كه روند توسعه را اساسأ متوقف كرده است، امروز گريبانگير جامعه ايران شده است.
چهارسال پيش گزارش توسعه انساني ايران اعلام كرده بود كه در مقايسه 26 استان ايران در سال 1365 فاصله ثروتمندترين استان يعني تهران تا فقيرترين استان يعني سيستان و بلوچستان سه ونيم (5/3) برابر بوده، به عبارت دقيقتر همه آنهايي كه در استان سيستان و بلوچستان زندگي مي كردند سه و نيم برابر فقير تر از ساكنان شهر تهران و حومه آن بوده اند. اكنون كه در شهر تهران به گفته معاون خدمات شهري شهرداري براي جلوگيري از سرقت سطل هاي زباله قرار است آنها را به زمين جوش بدهند تكليف فقر در استان سيستان و بلوچستان مشخص تر مي شود(1)( مگر اينكه در مورد سطل هاي زباله قائل به ارزش هنري باشيم تا بتوان سرقت آنها را موجه دانست). در همين گزارش، از جنبه شاخص توسعه يافتگي انساني، هر استان واجد رتبه اي شده و استان قم از اين نظر پس از تهران در مقام دوم قرار گرفته است. اما در حاليكه سايت جامع اطلاع رساني شهر قم از تغيير محل سكونت گروهي از ساكنان اين شهر و اقامت آنها در آرامگاه هاي خانوادگي و زندگي با عائله در گورستان ها خبر مي دهد و به شهادت فيلمي كه از آنها تهيه شده وقوع اين امر ناشي از فقر خانواده ها بوده مي توان شاخص توسعه يافتگي انساني را در استانهايي که در مقام های بعد از قم قرار گرفته اند حدس زد. گزارش مي گويد دسترسي شهروندان به آب سالم از جمله شاخص های توسعه يافتگي در هر کشور بشمار مي رود اما بدترين وضعيت در دسترسي به آب سالم مربوط به استان گيلان يعني پر آب ترين استان کشور است. مي توان تصور کرد که در حاليکه گيلان دچار مشکل آب آشاميدني است ناگزير ساير استان های بي آب کشور در چه مراتبي هستند. مشاور استاندار خوزستان در امور بانوان مي گويد هديه دادن دختران جوان به اقوام و طوايف در اين استان رواج يافته است (2) و اين در حاليست كه در گزارش توسعه انساني استان خوزستان بعد از تهران دومين استاني بوده كه جمعيت آن دچار فقر كمتري بوده اند و 60 درصد زنان بزرگسالش سواد خواندن و نوشتن داشته اند. و اين زنجيره در حالي امروز به ادعاي دراختيار داشتن فن آوري هاي هسته اي مي رسد كه به گفته معاون پژوهشي وزارت علوم، پيش از آن، رشته مهندسي هسته اي در دانشگاه صنعتي شريف به تعطيلي كشيده شده است.
در زمانه ای که به مدد رسانه های الکترونيکي مي توان ميزان توليد علم و حرکت توسعه ای هر کشوری را بسادگي اندازه گرفت و جايگاه کشورهای توليد کننده علم را مشخص کرد، و در همان حال محل دقيق و ظرفيت مخازن نفت و سفره های آب زيرزميني را با تصاوير ماهواره ای تعيين کرد، باز کردن گره مشکلات سياسي در خيابان نشانه ای واضحي از توسعه نيافتگي است. سياستمدارانی که در تقويم سالانه کشور هفته ای را به نام پژوهش مي گنجانند بجزاعلام اسامي پژوهشگران واهدای جايزه به آنها مي توانند از ثمره تحقيقاتشان نيز استفاده کنند. هيچ اگر نباشد دستکم منبعد زمان کمتری را برای دشمن يابي تلف مي کنند.
گزافه گويي در توانايي ها و فرياد کردن در نقل هر موضوع از شگردهايي است که استادان فن شاهنامه خواني سالياني دراز از آن سود جسته اند تا به مدد ادبيات حماسي ايران مردان و زنان را در حفظ حريم وطن به غيرتمداری تشويق کنند چنانکه تعزيه خوانان بزرگ نيز به مدد ادبيات ديني غيرت ديني مخاطبانشان را زنده نگه مي دارند. اما اينکه غيرتمندی مخاطبان را چنان به جوش آورند که از پس هر مجلس شاهنامه خواني و تعزيه، اسب سوارانی با شمشير راهي خيابان شوند تا انتقامي از نااهلان داستان بگيرند چيزی از مخاطبان را برای نمايش بعدی باقي نمي گذارد.
پانوشت ها:
(1) روزنامه شرق، 30/7/82 ، صفحه 18
(2) روزنامه شرق، 4/8/82، صفحه 18
نظرات